February 8, 2010

Form 2 Bab 8

这课的关键字>>> Semangat kebangsaan/nasionalisme= 民族主义/ 爱国心

20世纪初, 民族主义的兴起横扫许多国家,一些国家就发起种种的反抗行动来对付外来势力。这些爱国思想/民族主义/行动 通过报章及杂志影响了马来亚人,激活了他们的民族意识, 使他们开始觉醒并团结一致对抗英国人

Turki (Gerakan Pan-Islam)
Turki Uthmaniyah(土耳其/ 鄂图曼帝国) 是一个强大的回教国。在19世纪,西方国家占领鄂图曼帝国并把它分裂成多个新的国家,导致该国发起Gerakan Pan-Islam,即一个使所有回教徒团结起来对抗西方殖民统治的运动。此运动成功影响了中东,印度及东南亚的回教徒。

Mesir (Gerakan Islah)
埃及的政治发展也影响了马来亚的民族起义。1882年英国在埃及建立的殖民统治引发了斗争, Gerakan Islah被发起, 并由Sayid Jamaluddin al-Afghani Syeikh Muhammad Abduh 带领。这个Gerakan Islah 呼吁回教徒回归Islam并戮力同心反抗回教国的西方殖民统治。

Jepun
俄罗斯(Rusia)是一个强大的西方国家,但在1905年的日俄战争中,日本却战胜了它,创下了历史。在那之前,没有一个亚洲国家能击败西方势力。因此,那次的胜利使许多亚洲的殖民地民族恢复反抗西方国家的信心。

China
1911年孙中山领导辛亥革命推翻了满清政府并成立中华民国。于是,该次的革命成功使马来亚人逐渐觉醒。

Filipina
Jose Rizal 带领菲律宾人民反抗西班牙殖民统治,并成立Liga Filipina来使菲律宾人民进步及要求西班牙殖民统治者给予菲律宾人民公平的待遇。

India
甘地(Mahatma Ghandi)是印度民族主义运动和国大党领袖,也是印度的国父。他带领印度脱离英国的殖民统治,迈向独立。

Indonesia
苏加诺(Soekarno)是印尼首任总统,成立印尼民族党(Parti Nasional Indonesia), 使印尼脱离荷兰殖民统治。

(若翻译得不恰当, 请予以谅解)

***********************************************************
Gerakan Islah
Universiti al-Azhar的学生受Sayid Jamaluddin al-Afghani + Syeikh Muhammad Abduhidea pemulihan Islam影响, 所以回来Tanah Melayu时就开始推动Gerakan Islah. 这群学生就叫Kaum Muda.

Tokoh penting dalam gerakan ini termasuk:
a) Syeikh Muhammad Tahir bin Jalaluddin (背Tahi)
b) Haji Abbas bin Muhammad Taha (背Taha)
c) Syed Sheikh Ahmad al-Hadi (Syed Sheikh读起来像shit shit,就背shit shit啰)
(
全都是大便,除了Taha)

Kaum Muda的idea pembaharuan disebarkan melalui majalah Al-Imam. (还有其他的报纸如Neracha, Al-Ikhwan, Pengasuh & Saudara.) Al-Imam bermaksud pemimpin.

Antara saranan Al-Imam ialah:

1. Menyeru orang Melayu berpegang kepada
al-Quran dan hadis.
2. Menekankan kepentingan ilmu pengetahuan
3. Menitikberatkan pengetahuan
sejarah.
4. Menasihati ibu bapa supaya memberikan
pendidikan yang sempurna kepada anak-anak
5. Menggesa kaum wanita diberi peluang mendapatkan pendidikan
6.
Mengetepikan adat resam dan kepercayaan karut.

Kaum Muda menubuhkan beberapa buah madrasah untuk menyebarkan idea mereka dengan lebih berkesan:
-Madrasah al-Masyhur al-Islamiah (Pulau Pinang)
-Madrasah al-Diniah Kampung Lalang (Padang Rengas)

-Madrasah Il-Ihya Assyariff (Gunung Semanggol, Perak)
(不用背)

一群叫Kaum Tua的宗教学者反对Kaum Muda的pembaharuan. (看saranan Al-Imam 的第5和6。 那些保守的马来人认为女性只需要待在家就好了. 而且他们也一直秉持着传统思想,不想要pembaharuan.) 于是这些Kaum Tua就出版报纸如Suara Benar & Lidah Benar 来批评Kaum Muda的idea. (注: Kaum Tua =golongan ulama & pegawai agama)

现在我们看回那些大便。
a) Syeikh Muhammad Tahir bin Jalaluddin
-dilahirkan di
Sumatera pada tahun 1869
-Mendapat pendidikan di
Makkah dan di Universiti al-Azhar, Mesir
-Pernah dilantik menjadi
Mufti Negeri Perak.

b) Haji Abbas bin Muhammad Taha

-Dilahirkan
di Singapura pada tahun 1885
-Mendapat pendidikan
di Makkah
-Pernah dilantik sebagai
kadi di kawasan Tanjung Pagar, Singapura
-Menerbitkan akhbar Neracha.

c) Syed Syeikh Ahmad al-Hadi

-Dilahirkan di
Melaka pada tahun 1862.
-Mendapat pendidikan agama
di Terengganu dan di Pulau Penyengat, Riau.
-Sering berkunjung ke Makkah dan Mesir.

-Menerbitkan akhbar
Al-Ikhwan dan Saudara.
***********************************************************

8.4 Intelektual Mematangkan Perjuangan
Gerakan Islah 竟然敲醒了那些马来知识分子的脑袋。
这些受马来教育的知识分子都是Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) 的毕业生,都是老师。他们跟一些宗教学者一起为马来人经济与教育的
发展献出力量,而这些努力使他们萌起脱离英国殖民统治的想法。
这些国家主义者包括 Harun Aminurrashid, Ibrahim Haji Yaacob, 和Abdul Hadi Hassan.


a) Harun Aminurrashid

-seorang tokoh pejuang kebangsaan lepasan MPSI

-guru yang bersemangat kebangsaan

-penulis yang aktif mempelopori genre puisi yang bertemakan semangat kebangsaan


b) Ibrahim Haji Yaacob

-dilahirkan di Temerloh

-曾是Majlis Warta Malaya 的作者

-Pengasas Kesatuan Melayu Muda(KMM)

c) Abdul Hadi Hasan
-pensyarah MPSI

-时常向学生灌输爱国意识

***********************************************************

受英文教育的知识分子也为国家付出力量,如利用自己在政坛上的优势来争取马来人在经济,教育及政治上的的权益。此外他们也成立社团为马来人争取利益。

They included:

a) Raja Chulan

-在Kolej Melayu Kuala Kangsar 接受教育

-1924年被选为Ahli Majlis Perundangan Persekutuan

-吁请英国人提升马来人的经济及给予他们更多机会为政府服务


b) Mohammad Eunos bin Abdullah

-在Raffles Institution接受英文教育

-第一个被选为Ahli Majlis Perundangan NNS的马来人

-曾任Utusan Melayu & Lembaga Melayu报的ketua pengarang

-于1926年成立Kesatuan Melayu Singapura


c) Dato' Onn Jaafar

-在英国及Kolej Melayu Kuala Kangsar 接受英文教育

-曾经是Warta Malaya, Lembaga MalayaWarta Ahad的作者

-1936年被选为Majlis Mesyuarat Negeri Johor的Ahli Tidak Rasmi


d) Ishak bin Haji Muhammad

***********************************************************

1. Pada tahun 1930-an, akhbar-akhbar Melayu menyuarakan isu yang berkaitan dengan: -agama -sosial -kedudukan ekonomi -politik.
2. Peranan akhbar Melayu dalam kebangkitan semangat kebangsaan:

a)
Mengkritik dasar British yang tidak menguntungkan orang Melayu
b)
Menyeru orang Melayu bersatu dan menghapuskan semangat kenegerian
c) Menuntut kedudukan yang lebih baik dalam bidang
pentadbiran, ekonomi dan pendidikan.
3. Melalui seruan akhbar-akhbar ini, orang Melayu telah
menubuhkan persatuan untuk memperjuangkan kepentingan dan hak mereka.

4. Antara akhbar yang berpengaruh pada tahun 1930-an ialah
Warta Malaya, Majlis dan Utusan Melayu.

Akhbar/Majalah
Tempat terbit
Lembaga Melayu Singapura
Utusan Melayu Singapura
Warta Malaya Singapura
Al-Ikhwan Pulau Pinang
Saudara Pulau Pinang
Majalah guru Pulau Pinang / Kuala Lumpur
Majlis Kuala Lumpur
Pengasuh Kota Bharu, Kelantan
Fajar Sarawak Sarawak
5. Antara Akhbar yang berpengaruh sebelum Perang Dunia Kedua

a) Warta Malaya

-diterbitkan di Singapura pada tahun 1930

-pengarang pertamanya ialah
Dato' Onn bin Jaafar
-banyak meniarkan persoalan tentang keadaan
sosioekonomi orang Melayu
-mendesak supaya British
memberi lebih banyak jawatan penting kepada orang Melayu dalam perkhidmatan kerajaan

b) Majlis

-diterbitkan di KL pada tahun 1931
-berani
mendedahkan kelemahan dasar British yang mengancam kedudukan orang Melayu. -pengarang pertamanya ialah Abdul Rahim Kajai (seorang nasionalis yang berjuang melalui kewartawanan dan beliau digelar Bapa Kewartawanan Melayu. Beliau menjadi Ketua Pengarang akhbar yang berpengaruh seperti Warta Malaya, Majlis, dan Utusan Melayu)

c) Utusan Melayu

-diterbitkan di Singapura pada tahun 1939.

-pengarangnya yang pertama ialah
Abdul Rahim Kajai
-menggesa orang Melayu
meningkatkan taraf ekonomi dan menubuhkan persatuan di peringkat kebangsaan.
***********************************************************

华人和印度人也出版报纸。

Masyarakat Cina
-Lat Pau (akhbar harian pertama) (辣包)
-Nanyang Siang Pau
(南洋香包)
-Sin Chew Jit Poh
(新洲鸡包?)
-Modern Daily News


Masyarakat India

-Ulaga Nesan

-Tamil Nesan

-Tamil Murasu


Ciri-ciri:

a) Melaporkan berita tentang
kegiatan sosial dan ekonomi orang Cina/ India di Tanah Melayu
b) Menyiarkan
peristiwa yang berlaku di China/ India

Masyarakat Cina Peranakan (本地人掺华人) dan Jawi Peranakan (本地人掺印度人) juga menerbitkan akhbar dalam bahasa Melayu.


Cina Peranakan
-Bintang Timor
-Bintang Peranakan

-Surat Khabar Peranakan

-Khabar Uchapan Baru


Jawi Peranakan

-Jawi Peranakan

-Sekola Melayu

-Taman Pengetahuan

-Tanjung Penagri


Ciri-ciri:

a) Memberi tumpuan terhadap
berita hal-ehwal masyarakat mereka
b) Menyiarkan
berita ringkas tentang peristiwa yang berlaku di dalam dan di luar negeri.
***********************************************************

1. Semangat kebangsaan turut dibangkitkan melalui
-Novel

-Cerpen

-Puisi


Tujuan puisi-puisi:

-Menyuburkan perasaan cinta akan bangsa dan negara
-Menyeru orang Melayu
merebut peluang ekonomi.
-Mempertahankan
maruah bangsa

Antara tema karya novel:
-Semangat perjuangan
-Nasib bangsa
-Semangat cinta akan tanah air

Antara tema karya cerpen:
-Semangat perjuangan
-Nasib bangsa
-Semangat cinta akan tanah air

那些puisi novel cerpen的名字不用背。
***********************************************************

Pertubuhan juga memainkan peranan penting dalam gerakan kesedaran kebangsaan.

Ciri-ciri pertubuhan pada peringkat awal:
-Bersifat
kenegerian
-memperjuangkan kepentingan
ekonomi dan sosial

1. Kesatuan Melayu Singapura (KMS)

a) Diasaskan oleh
Mohammad Eunos bin Abdullah
b) terdiri daripada golongan
bangsawan, kakitangan kerajaan, wartawan dan peniaga.
c)
Tujuan:
-Menggalakkan ahlinya memainkan peranan lebih besar dalam politik dan pentadbiran
-Memperjuangkan kepentingan orang Melayu dalam bidang pendidikan
-Menjadi wakil orang Melayu untuk berurusan dengan kerajaan British bagi hal yang berkaitan dengan hak dan kepentingan orang Melayu.

KMS menjadi perangsang kepada pemimpin di NNM untuk menubuhkan persatuan di negeri masing-masing.
Pada tahun 1930-an, banyak persatuan Melayu yang bersifat kenegerian telah ditubuhkan. Antaranya ialah:
Persatuan Melayu Perak 1937
Persatuan Melayu Melaka 1937
Persatuan Melayu Pulau Pinang 1937
Persatuan Melayu Pahang 1938
Persatuan Melayu Selangor 1938
Persatuan Melayu Negeri Sembilan 1938
Persatuan Melayu Kelantan 1939
Persatuan Melayu Sarawak 1939
Persatuan Melayu Johor 1939
(不用背)

Ciri-ciri persatuan Melayu ini:

a) Bertujuan meningkatkan kedudukan sosial dan ekonomi orang Melayu
b) Dianggotai oleh golongan cerdik pandai Melayu yang berpendidikan Inggeris dan berkhidmat dengan kerajaan British.
c) Perjuangan bersifat sederhana

d) Bekerjasama dengan British

e) Setia kepada raja Melayu


@ Kesatuan Melayu Singapura + Persatuan Melayu Selangor menganjurkan
Kongres Melayu Se-Tanah Melayu yang pertama di Kuala Lumpur.
-Kongres ini bertujuan untuk
mewujudkan perpaduan kebangsaan di kalangan orang Melayu.
-Berjaya menghimpunkan wakil daripada semua persatuan Melayu untuk membincangkan isu kemajuan orang Melayu.

@Kongres Melayu Kedua diadakan di
Singapura.
-
Berjaya menarik lebih banyak penyertaan persatuan Melayu, termasuk persatuan Melayu dari Sarawak dan Brunei
-Menyarankan supaya semua persatuan Melayu bekerja keras bagi memajukan orang Melayu di negeri masing-masing.


@Kongres Melayu ketiga tidak dapat diadakan berikutan pendudukan Jepun pada tahun 1941.


2. Persaudaraan Sahabat Pena (PASPAM)
-Dikendalikan oleh akhbar
Saudara
-Menyediakan ruangan untuk ahli-ahlinya menulis dan mengemukakan pendapat.
-Cogan kata mereka ialah "Hidup Bahasa Hidup Bangsa".
PASPAM鼓励成员交换意见来提高他们的semangat dan kesedaran kebangsaan. PASPAM juga menganjurkan persidangan di peringkat kebangsaan.
November 1934- Sahabat Pena mengadakan persidangan peringkat kebangsaan yang pertama di Taiping, Perak. (persidangan itu berjaya menghimpunkan ahli dari seluruh Tanah Melayu dan memecahkan semangat kenegerian)
Persidangan kebangsaan kemudian diadakan di wilayah lain seperti:

-Pulau Pinang

-Singapura
-Ipoh
-Seremban


3. Kesatuan Melayu Muda (KMM) (1938)

-ditubuhkan di
KL -merupakan
pertubuhan Melayu bersifat politik yang pertama ditubuhkan di Tanah Melayu.
-dipimpin oleh
Ibrahim Haji Yaacob.
-kebanyakan anggota KMM terdiri daripada guru lepasan
Maktab Perguruan Sultan Idris.

Tujuan penubuhan

a) Menyatupadukan orang Melayu
b) Memberi kesedaran kepada orang Melayu untuk mempertahankan hak mereka.
c) Berjuang membebaskan Tanah Melayu daripada penjajahan British
d) Menyatukan Tanah Melayu dengan Indonesia dalam Melayu Raya


-KMM不跟英国人合作 (bersifat radikal)
-KMM menyuarakan penentangan secara terbuka terhadap British
-KMM跟日本人mengadakan pakatan sulit
-KMM通过Warta Malaya来membangkitkan semangat anti-British dan memperjuangkan cita-citanya.

1941年Ibrahim Haji Yaacob和大约150位KMM成员被英国人捉,因为英国人怕他们的kebangkitan. Ibrahim Haji Yaacob跟那些KMM成员被关在Singapura然后在日军统治时期被放出来。1942年日本禁止KMM.

Pertubuhan Orang Cina dan India
二战之前马来亚的华人和印度人比较注重他们祖国的发展。

CINA
Pertubuhan:
a) Hsing Chong Hui
b) Chung Ho Tang
(Pertubuhan ini memberi tumpuan kepada perkembangan di negara China).

此外也有些华人比较注重本地的政治发展,他们都是在NNS出生的英国公民。1900年,接受英文教育的golongan Cina Peranakan成立了 Persatuan Orang Cina Peranakan Britishmelindungi kepentingan orang Cina Peranakan di NNS.

Antara pemimpin-pemimpinnya ialah:
a) Lim Boon Keng (创立者)
b) Tan Jiak Kim
c) Song Ong Siang
d) Seah Liang Seah

Tujuan penubuhan Persatuan Orang Cina Peranakan British:
a) Menggalakkan orang Cina Peranakan memperoleh pendidikan tinggi dan teknikal
b) Menunjukkan taat setia golongan Cina peranakan kepada kerajaan British.

INDIA

-Orang India di Tanah Melayu terpengaruh dengan perkembangan di India.
-Pada kurun ke-20, golongan cerdik pandai India yang berpendidikan Inggeris menubuhkan persatuan India di:
* Taiping
* KL
* Klang
* Melaka
* Seremban
* Pulau Pinang
-Penubuhan persatuan-persatuan ini menjadi perintis kepada pembentukan pertubuhan politik yang menyatupadukan orang India di Tanah Melayu.
-1936:Persatuan India Pusat Tanah Melayu ditubuhkan di bawah pimpinan A.M. Soosay.
a) Merupakan gabungan 12 buah persatuan India dan 4 dewan perniagaan India
b)Tujuan penubuhan ialah untuk memperjuangkan hak dan kepentingan orang India di Tanah Melayu.

February 7, 2010

Form 2 Bab 7

Bab 7-Perjuangan Rakyat Tempatan Mengembalikan Kedaulatan Bangsa

*********************************************************
Kedah

1.1821年,7000个Siam兵包围Kuala Kedah, 然后memusnahkan rumah, merampas barangan, menenggelamkan perahu dan menangkap tawanan untuk dijadikan hamba di Siam.
2. Sultan Ahmad Tajuddin 就带领Kedah人民反抗Siam.
3. Perjuangan turut dipimpin oleh
i. Tunku Abdullah
ii. Tunku Kudin (Syed Zainal Abidin)
iii. Tunku Long
iv. Tunku Muhammad Saad
4. Perjuangan mereka disokong oleh
i. Tok Mo Ris (pemimpin rakyat)
ii. Syeikh Abdul Kadir (pemimpin agama)
5. British 带军舰去帮Siam 包围Kedah.
6. 1823: Tunku Abdullah memimpin 3000 orang menentang serangan Siam melalui Seberang Perai tetapi gagal kerana British membantu Siam*.
7. 1831: Tunku Kudin berjaya menawan semula Kuala Kedah dari Melaka. 然后British带5艘kapal perang untuk mengepung perairan Kedah. Kedah terputus bekalan makanan + bantuan tentera dari luar dan Tunku Kudin terkorban.
8. 1836: Sultan Ahmad Tajuddin merancang menyerang Siam melalui Bruas, Perak tetapi 被British发现 dan baginda ditangkap.
9. 1838: Tunku Muhammad Saad 再次 menyerang Siam. Tentera Kedah berjaya menawan semula selatan Kedah, Kota Kuala Kedah dan mara ke Songkla. 然后British 又帮Siam拿回Kedah.
10. Kedah 人民这种为国牺牲的精神使到Siam 愿意跟Kedah 和好。于是Sultan Kedah派他的儿子Tunku Daei Bangkok merunding。
11.1842: Siam mengembalikan takhta Kedah kepada Sultan Ahmad Tajuddin.
12. Perlis, Setul dan Kubang Pasu diasingkan dari Kedah.

*********************************************************

Naning

Kedudukan

1. Terletak di antara Rembau dan Melaka
2. Pusat pentadbiran=Taboh.
3. Hasil keluaran = padi, buah-buahan, sirih, bijih timah

Penghulu Naning- Dato' Naning Abdul Said (Dol Said)

Faktor penentangan Dol Said di Naning:
a) Mempertahankan kemerdekaan Naning
Bab 1有讲British跟Belanda签Perjanjian Inggeris-Belanda 1824。通过这个合约,British成功拿到Melaka. British讲Naning是Melaka的,可是Dol Said讲不是。British要Naning遵守Melaka的规则(例如bayar cukai),可是Dol Said和Naning的人民不接受。
b) Menentang bayaran cukai
i. British memperkenalkan Peraturan Penghulu di Naning使到Dol Said失去权力,因为这个peraturan melarang penghulu membicarakan kes jenayah.
ii. 1828年Dol Said被警告不可以menyelesaikan kes jenayah否则将会失去职位。
c) Menentang pelaksanaan Undang-undang British
British知道Naning的月入高达4500 dolar,就规定Naning给1/10的税。

Peristiwa Penentangan
a) Serangan pertama
-15 Julai 1831: British mengisytiharkan Dol Said sebagai penderhaka
-150 sepoi diketuai oleh Kapten Wyllie dihantar untuk menyerang Naning
-Dol Said mendapatkan bantuan dari Seri Menanti, Sungai Ujong, Johol dan Muar.
-Yamtuan Muda Raja Ali dari Rembau menghantar pasukan bantuan yang diketuai oleh Syed Sha'aban
-Naning berjaya mengalahkan angkatan perang British

b) Serangan kedua
-Mac 1832: Kolonel Herbert mengetuai pasukan tentera menyerang Naning
-British dibantu oleh Yamtuan Muda Raja Ali yang bersetuju menghantar 600 hulubalang
-British berjaya mengalahkan Naning dan menawan Taboh
-Rumah penduduk Naning dibakar

Kesan
-Dol Said berundur ke Seri Menanti + menyerah diri kepada British
-British menyatukan Naning - Melaka
-Dol Said diberi rumah di Melaka dan wang pencen
-British mengalami kerugian sebanyak 100,000 paun sterling
*********************************************************

Sarawak
1. Rentap
-Libau (pengoncang dunia)
-pahlawan & pemimpin Iban di Sungai Skrang & Sungai Saribas yang digelar "Raja Darat"

Faktor penentangan
-Brooke menganggap orang Iban di Sungai Skrang sebagai lanun
-James Brooke mendirikan kubu di Nanga Skrang untuk mengawasi pergerakan orang Iban
-penghapusan penempatan orang Iban di Sungai Skrang

Peristiwa penentangan
a) 1853
-Rentap menyerang kubu James Brooke di Nanga Skrang
-Pegawai Brooke bernama Allan Lee terbunuh
b) 1854
-James Brooke menawan kubu Rentap di Sungai Lang dan membakar perkampungan Rentap
-Pengikut Rentap berundur ke Bukit Sadok
-Rentap mendapat sokongan padu penduduk Iban dan digelar "Raja Ulu"
c) 1857
-Charles Brooke menyerang kubu Rentap di Bukit Sadok.
-Charles Brooke mempengaruhi 3000 orang Iban dan 500 orang Melayu untuk menyerang kubu Rentap di Bukit Sadok tetapi gagal.
d) 1863
-James Brooke mengetuai pasukan menentang Rentap di Bukit Sadok selama sebulan
-James Brooke membakar kubu serta rumah pengikut Rentap
-Rentap berundur ke Entabai untuk menyusun strategi tetapi tidak sempat meneruskan perjuangan dan meninggal dunia.

2.Sharif Masahor
这个人是:
a) Pembesar Sarikei di kawasanSungai Rajang
b) Berasal dari kampung Igan
c) Amat berpengaruh di kalangan orang Melanau[Sungai Rajang] dan orang Iban[Sungai Skrang]

为什么这个人要反抗Brooke?
a) JB mengambil wilayah Sungai Rajang daripada Sultan Brunei
b) Brooke melantik Henry Steele sebagai wakil British dan membina sebuah kubu di Kanowit
c) Sharif Masahor menganggap JB mengambil alih kuasanya di Sungai Rajang.

Sharif Masahor menentang JB kerana JB meluaskan kuasa ke wilayahnya.
a) 1855- SM mengetuai 150 buah perahu menyerang Mukah dan mengusir Pangeran Matusin yang menyokong pentadbiran Brooke.
(这个Pangeran Matusin是JB的支持者,所以SM就领兵攻打他)
b) JB melucutkan kuasa SM di Sarikei.
(JB炒掉SM)
c) SM berpakat dengan Datu Patinggi Abdul Ghapur(Kuching) untuk mengusir JB dari Sarawak.
(SM 跟Datu Patinggi Abdul Ghapur一起赶走JB)
d) 1859- SM menyerang Kanowit.
(过后SM去攻打Kanowit)

e) 1860- SM membuat pakatan dengan Datu Patinggi Abdul Ghapur dan Temenggung Hashim(Sadong) untuk menyerang Kuching.
-Pasukan Charles Brooke menahan Datu Patinggi Abdul Ghapur dengan bantuan Belanda.
-Datu Patinggi dipenjarakan di Betawi
-SM tewas dalam pertempuran dengan tentera CB di Sungai Sadong dan beliau berundur ke Mukah.

f) 1861-JB memaksa Sultan Brunei menyerahkan Mukah
-SM ditawan oleh JB dan dibuang negeri ke Singapura.

Brooke kemudian menghadapi penentangan pemimpin orang Iban:
a) Banting (Sungai Batang Lupar)
b) Penghulu Asun (Sungai Kanowit)

*********************************************************

Dato' Maharaja Lela (Perak)
-Perjanjian Pangkor签了之后, J.W.W Birch就当上Residen Perak。
-Dato' Maharaja Lela ialah Orang Besar Berlapan Perak
-DML 也是Penghulu di Pasir Salak.

Mengapakah Dato' Maharaja Lela menentang British?
1. Mengambil hak mengutip cukai
-24 Julai 1875: Birch memaksa Sultan Abdullah menandatangani pengisytiharan yang memberi kuasa kepada pegawai British untuk memungut cukai.
-Birch 威胁说如果不签就让Sultan Abdullah 下台。
-Birch 烧掉Raja Ngah Orang Besar Perak的家,因为他在Bidor收bijih timah 的税。

2. Cukai baru
-Birch memperkenalkan cukai baru seperti:
a) Cukai padi
b) Cukaiperahu
c) Cukai atap
d) Cukaisenjata
e) Bayaran permit untuk membalak
f) Cukai kelamin (2 dolar)

3.Mencabar ketuanan Melayu
-2 Oktober 1875: Sultan Abdullah didesak menandatangani pengisytiharan untuk menyerahkan kuasa kepada British
-Pengisytiharan itu menyebabkan kuasa mentadbir negeri diserah kepada Residen
-Residen berkuasamelantik hakim, melantik penghulu dan mengurus kutipan cukai.

4. Mencabuli adat resam
-Birch mengharamkan amalan perhambaan
-Birch menyimpan hamba-hamba perempuan di rumahnya.

Birch的所作所为使到Perak的那些首领很不满意. Sultan Abdullah, Raja Ismail & Dato' Maharaja LelaDurian Sebatang 开会,最后决定要杀掉Birch. Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor, Pandak Indut dan Sepuntum 自愿执行这个杀Birch的任务.

2 November 1875:
当Birch到Pasir Salak 去贴收税的通告时,Dato' Maharaja Lela 跟他的随从就趁这个机会杀了他。因此, British就攻打Pasir Salak, Dato' Maharaja Lela和Dato' Sagor带领人民保卫国土,最后British战败了, Kapten Innes 牺牲了.可是Hong Kong & India 派援兵帮British,结果Perak输了.
这就是Perang Perak.

1877年:
Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor, Pandak Indut, Seputum digantung sampai mati.
Sultan Abdullah & Ngah Ibrahim 被流放到Pulau Seychelles.
Raja Ismail 则被流放到Johor.
*********************************************************

Yamtuan Antah (Tunku Laksamana Antah Ibni Almarhum Raja Radin)
-menjadi Yamtuan Seri Menanti pada tahun 1875.

Wilayah jajahan Seri Menanti:
-Terachi
-Ulu Muar
-Gunung Pasir
-Jempul

Yamtuan Antah 不同意Dato' Kelana跟British签合约(Bab 2那个),因为会menggugat kedaulatan bangsa, Yamtuan Antah也不承认他是Sungai Ujong的统治者.
Dato' Kelana 讲Terachi 是他的地盘, 可是Terachi 是Seri Menanti的。因此Dato' Kelana跟Yamtuan Antah 的关系恶化。

过后P.J. Murray就派兵+测量师去看Terachi 到底应该是谁的。可是Yamtuan Antah 派了200位随从去叫British停止测量Terachi 到Kuala Pilah之间的土地,因此发生争执。

Yamtuan Antah 得到Dato' Siamang Gagap, Tengku Besar TampinRembau, Jelebu & Johol人民的支持。1875年12月, Yamtuan Antah 的军队在Paroi建了一个kubu. British 找NNS帮忙,打赢他们。然后Yamtuan Antah就跑去Bukit Putus然后到Johor.

过后Maharaja Abu Bakar就劝Yamtuan Antah 跟British和好. 1876年5月,Yamtuan Antah 跟William Jervois (Gabenor NNS) 谈判然后被承认为Seri Menanti的 Yamtuan Besar.
*********************************************************

Dato' Bahaman (Abdul Rahman bin Imam Noh)
Gelaran: Orang Kaya Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan

(他有这个gelaran 因为他在Pahang的perang saudara和Selangor的Perang Klang中很勇敢)
他menjadi Pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segara

Faktor Penentangan Dato' Bahaman
a) Hilangan hak mengutip cukai
E.A. Wise被选为Temerloh 的Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil 后, Dato' Bahaman 就被禁止在他自己的地盘收税。
b) Pembinaan balai polis
E.A. Wise在Lubuk Terua建了一个警察局来维持安宁,可是没有先跟Dato' Bahaman 讨论, Dato' Bahaman很不高兴。
c) Pelucutan gelaran
Hugh Clifford 逼Sultan Ahmad melucutkan gelaran Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan daripada Dato' Bahaman,因此Dato' Bahaman很丢脸。

Peristiwa Penentangan
16 Disember 1891
-British 捉到3个Dato' Bahaman的随从,他们没有经过同意就收cukai hasil hutan
-Dato' Bahaman 不高兴就攻Lubuk Terua那个警察局

26 Disember 1891
-Hugh Clifford 夺回Balai Polis Lubuk Terua
-British军队在Kelubi战败了
-Hugh Clifford撤退,寻求Singapura的援助

Januari 1892
-British强迫Sultan Wan Ahmad结束Pahang的纠纷
-"Gerakan Sultan"成立,并由Sultan Wan Ahmad 带领。
-"Gerakan Sultan"成功占领Dato' Bahaman 在Bentong的11个堡垒

Mac 1892
-Dato' Bahaman 跟他的手下夺回Lubuk Terua
-Dato' Bahaman得到Tok Gajah和他儿子Mat Kilau的支持和帮助

8 Mei 1892
-British 再次攻打Lubuk Terua
-Dato' Bahaman 跟他的随从撤退到Kelantan 和Terengganu

14 Jun 1894
-Dato' Bahaman跟他的随从占领Kuala Tembeling & Jeram Ampai
-British派Kolonel Walker去夺回Jeram Ampai
-Dato' Bahaman, Tok Gajah 和Mat Kilau 跑去Kelantan。

没有了。
*********************************************************

Mat Salleh (Datu Mohammad Salleh bin Datu Balu)
-dilahirkan di Inanam
-pemerintah Sungai Sugut
-berketurunan Bajau dan Suluk

Faktor-faktor Mat Salleh menentang SBUB
a) Semangat perjuangan jihad
-semangat perjuangan jihad orang Sulu menentang Sepanyol di selatan Filipina.

b) Peraturan yang membebankan
* buruh paksa
* cukai beras
* lesen perahu

c) Percubaan berunding gagal
-Ogos 1895: Mat Salleh dan beberapa orang pembesar pergi ke Sandakan untuk menemui Gabenor Beaufort(C.V. Creagh).
-Beliau ingin berunding tentang masalah cukai dantindakan kekerasan pegawai SBUB terhadap penduduk tempatan
-Mat Salleh tidak dilayan dan meninggalkan Sandakan selepas menunggu selama 10 hari

d) Perkampungan dibakar
-Gabenor Beaufort menganggap Mat Salleh mengancam kepentingan SBUB.
-SBUB membakar dan memusnahkan kampungnya
-SBUB menawarkan hadiah sebanyak 500 dolar kepada sesiapa yang berjaya menangkapnya.

Langkah Mat Salleh menentang SBUB:
a) Julai 1897: Mat Salleh mendirikan kubu di Ranau dan membakar Pulau Gaya.
b) November 1897: Mat Salleh menyerang Ambong
c) William Cowie, Pengarah Urusan SBUB menawarkan perdamaian dan pengampunan kepada Mat Salleh.
d) April 1898: Mat Salleh berunding dengan Cowie di Menggatal dan Mat Salleh dibenarkan mentadbir Tambunan.

Syarat-syarat perjanjian April 1898:
a) Mat Salleh dan pengikutnya diberi pengampunan
b) Penduduk Inanam yang telah melarikan diri semasa kekacauan dibenarkan kembali semula
c) Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambunan
d) Mat Salleh diminta melaporkan pergerakannya kepada SBUB

e) 1899: SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan
f) Mat Salleh berasa tertipu dan membina semula kubu di Kampung Teboh untuk menentang SBUB.
g) Januari 1900: Mat Salleh terkorban.
h) Perjuangan Mat Salleh diteruskan oleh pengikutnya:
-Mat Sator
-Kamunta
*********************************************************

Antanom [Ontoros anak lelaki Antanom]
-ketua kaum Murut di Rundum

Faktor penentangan Antanom

a) Melarang membuka tanah baru
-mereka kekurangan beras kerana SBUB melarang mereka membuka tanah baru

b) Dijadikan buruh paksa
-Orang Murut dijadikan buruh paksa untuk membina jalan dan memasang kawat telegraf antara Tenom dengan Rundum.

c) SBUB menzalimi keluarga kaum Murut
-suami isteri dikehendaki tinggal berasingan di sebelah-menyebelah tebing sungai
-dikenakan 1 dolar bagi setiap kali berkunjung
-jika mereka mempunyai 2 anak, salah seorang anak akan diambil untuk dijadikan buruh paksa.

d) Cukai yang membebankan
-cukai kepala
-cukai tanaman pindah
-cukai pokok kelapa untuk minuman tuak
-cukai tangkapan ikan besar
-cukai memelihara anjing
(不用浪费时间背)

e) Menceroboh kawasan hutan
-SBUB membuka kawasan hutan untuk membina jalan
-Kaum Murut membantah tindakan itu kerana mereka percaya bahawa ini akan mengganggu roh nenek moyang mereka*

Peristiwa penentangan
Februari 1915
- Antanom menyerang Pensiangan dan membakar bangunan kerajaan di situ
Mac 1915
- Antanom memimpin 600 orang Murut menyerang Rundum dan memusnahkan pejabat pentadbiran SBUB
- Antanom membina kubu pertahanan di Sungai Selangit yang mengandungi tujuh buah rumah bawah tanah.
April 1915
- SBUB menghantar 400 orang tentera menyerang kubu Antanom
- Antanom dan 400 orang Murut terkorban

Penentangan tersebut dikenali sebagai Kebangkitan Rundum.

Kesan
-8 orang kanan Antanom dibuang daerah ke Kudat
-pengikut-pengikut yang lain dipaksa menjadi buruh untuk memasang kawat telegraf dari Kimanis ke Keningau
-SBUB mengarahkan orang Murut bersumpah taat setia
-Orang-orang Murut berpindah ke pedalaman Kalimantan sebagai protes terhadap SBUB.
*********************************************************

Tok Janggut (Haji Mat Hassan bin Munas)
-dilahirkan pada tahun 1853 di Kampung Jeram, Pasir Puteh, Kelantan.
-mendapat pendidikan pondok di Kelantan dan Makkah
-menyimpan janggut yang panjang
-mahir dalam ilmu persilatan
-menetap di Kampung Nering
-bekerja sebagai petani dan peniaga

Faktor-faktor Tok Janggut menentang British

a) Peraturan tanah
-mewajibkan petani membayar cukai tanah
b) Cukai
不用背
c) Perasaan anti-British
-British menyerang kerajaan Turki Uthmaniyah semasa Perang Dunia Pertama (1914)
-Kerajaan Turki Uthmaniyah menyeru umat Islam di seluruh dunia supaya berjihad menentang penjajah Barat.
d) Pembayaran cukai yang menyusahkan
-Pejabat bayaran cukai terletak jauh di bandar
-Mereka yang gagal membayar cukai akan ditangkap dan didenda

Peristiwa penentangan Tok Janggut
28 April 1915
-Encik Abdul Latif (Pegawai Daerah Pasir Puteh) mengarahkan Sarjan Che Wan untuk menangkap Tok Janggut kerana gagal membayar cukai
-Sarjan Che Wan mati ditikam oleh Tok Janggut

29 April 1915
-Tok Janggut, Engku Besar Jeram, Penghulu Adam dan Che Sahak Merbol menyerang Pasir Puteh
-Mereka menduduki Pasir Puteh selama tiga hari dan mengisytiharkan Pasir Puteh bebas daripada pemerintahan British.
-Ungku Besar Jeram, Tuan Ahmad=Raja Pasir Puteh
-Tok Janggut=Perdana Menteri

9 Mei 1915
-British menawarkan hadiah 500 dolar kepada mereka yang berjaya menangkap Tok janggut dan pemimpin kanannya.

23 Mei 1915
-British membakar rumah Tok janggut dan pengikutnya kerana enggan menyerah diri
-Tok Janggut menyerang Pasir Puteh

24 Mei 1915
-British menyerang kubu Tok Janggut di Kampung Dalam Pupuh, Saring
-Tok Janggut terkorban dan mayatnya diarak ke Pasir Puteh dan Kota Bharu.
-Mayatnya kemudiannya digantung songsang di Padang Balai Besar, Kota Bharu selama empat jam dan dikebumikan di Pasir Pekan
*********************************************************

Haji Abdul Rahman Limbong (Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid)
-常常去Limbong教Islam
-保护Terengganu 农民的利益

Faktor-faktor Kebangkitan Tani di Terengganu
a) Pas kebenaran yang membebankan
-British制定的 Peraturan Tanah 1921规定农民若要开垦土地或种植物都要给50sen,砍树或采集森林资源也要给钱
b) Penguatkuasaan Undang-undang Binatang Buas
-Undang-undang Kawalan Binatang Buas 禁止居民狩猎,谁不遵守规定就要被罚款500块+武器被没收
c) Peraturan tanah baru
-Peraturan tanah 1924 规定有土地的居民都要去跟政府注册(一个人RM2.50)
d) Pengaruh pemimpin agama
Haji Abdul Rahman Limbong坚持土地是阿拉真主的,人民不用给政府土地税。

Kebangkitan Tani 1922~1928

1922
Kuala Telemong的农夫反对新规则,于是没有拿pas就membersihkan tanah
British捉到43个违法的农夫并将他们控上法庭。
Haji Abdul Rahman Limbong身为法官,反驳英国人说土地是阿拉真主的.
British无法推翻他的论点,就放走那些农夫。

1925
300~500个农夫聚集在Kuala Telemong bercucuk tanam.
Mereka membersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan setelah mengetahui bahawa British akan memberi konsesi tanah tersebut kepada saudagar Cina.

1928
1000个农夫聚集在Marang, Kuala Telemong Kuala Berang并向英国人宣战。
他们占领Kuala Berang 的警察局和bangunan kerajaan 然后挂红旗

British meminta bantuan tentera dari NNMB.
Pertempuran berlaku di Padang Kachong
12 orang petani terkorban dan semua pemimpin petani ditangkap.

Haji Abdul Rahman Limbong dibuang negeri ke Makkah atas tuduhan menghasut serta mencetuskan kebangkitan*
*********************************************************

February 6, 2010

Form 2 Bab 6

Bab 6- British Mengeksploit Ekonomi

Pertanian dagangan- kegiatan pertanian yang berorientasikan eksport. 种来卖的

1. Lada hitam
-Pulau Pinang, Selangor, Sarawak, Negeri Sembilan.
-因为Sistem Kangcu 所以Johor也有很多lada hitam和gambir.

2. Buah pala dan bunga cengkih
-Pulau Pinang
-Buah pala 比较贵,所以种比较多。
-可是过后buah pala 的价钱 tidak stabil.
-Buah pala banyak dieksport ke Eropah dan China.
-Bunga cengkih 卖到China做ubat.

3. Tebu
-Seberang Perai, Perak
-Seberang Perai -pusat pengeluaran gula yang utama di NNS (1830-an)
-Perak -pengeluar gula yang terbesar di Tanah Melayu (1900)

4. Ubi kayu
-Melaka, Negeri Sembilan, Selangor
-dijadikan bahan makanan serta dieksport.

5. Nanas
-Perak, Selangor dan Johor
-Tanah Melayu merupakan pengeksport nanas dalam tin yang kedua terbesar di dunia

Tanaman Baru
1. Tanaman tradisional merosot kerana harganya tidak stabil.
2. British memperkenalkan tanaman baru untuk mengukuhkan ekonomi:
a) Kopi
-Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor
-berasal dari Afrika
b) Kelapa Sawit [KS]
-Kuala Selangor[KS], Perak, Johor
-berasal dari Afrika
c) Tembakau
-Pulau Pinang,Pahang
d) Teh
-Cameron Highlands, Pahang
-Teh yang dihasilkan di Tanah Melayu bermutu tinggi dan dikenal sebagai “Teh Ceylon"
(背KKTT,然后KK=Afrika)

3. British不给penduduk tempatan种这些tanaman baru来卖,可是却鼓励外国人/欧洲国家这样做。

Getah
1. 我们国家种的getah= Hevea Brasiliensis [从Brazil来的]

Brazil >> England(Kew Garden)>> Sri Lanka>> Singapura (Botanical Garden)>> Kuala Kangsar (halaman kediaman Residen Perak)

2. Ladang-ladang getah dibuka di Selangor, Perak, Negeri Sembilan, Johor.

3.Perusahaan getah di Tanah Melayu berkembang kerana:
a)Kejatuhan harga kopi
-pengeluaran yang berlebihan di Brazil
-serangan serangga perosak

b)Permintaan meningkat
-untuk membuat motokar di Eropah dan Amerika Syarikat

c) Pelaburan modal
-oleh Sime Darby dan Guthrie

d) Tenaga buruh mencukupi
-buruh India

e) Cukai rendah
-cukai eksport dan cukai tanah yang rendah<<是rendah,不是完全没有cukai.

f) Galakan H.N. Ridley

-memperkenalkan sistem ibidem (sistem tulang ikan hering) yang meningkatkan pengeluaran susu getah + memanjangkan hayat pokok getah

4. Harga getah jatuh kerana kemelesetan ekonomi dunia berlaku.
5. British mengambil langkah untuk menstabilkan harga getah.

a) Rancangan Sekatan Stevenson
-bertujuan mengurangkan pengeluaran & meningkatkan harga getah
-disertai oleh Tanah Melayu dan Sri Lanka
-gagal kerana Belanda di Indonesia tidak mahu menyertai

b) Perjanjian Peraturan Getah Antarabangsa
-mengurangkan pengeluaran & menstabilkan harga getah
-disertai oleh TTMMSSSIII (什么的缩写,自己去看课本)
-kuota pengeluaran ditetapkan
-berjaya meningkatkan semula harga getah

6.Selepas Perang Dunia Kedua, Amerika Syarikat memperkenalkan getah tiruan kerana bekalan getah asli terputus.
7. Mutu getah asli negara kita berjaya menandingi mutu getah tiruan.

Perlombongan
1. Emas- Raub, Pahang
2. Arang batu-Batu Arang
3. Bauksit -Bukit Pasir, Teluk Ramunia, Teluk Emas
4. Bijih besi - Bukit Besi, Rompin
5. Ilmanit - Batang Padang

Bijih Timah
1.很久很久以前,Orang Melayu用老牙的方式来采矿。
a) Mendulang
-女生做的
-她们站在水里面用dulang把那些沙挖起来,然后洗来洗去,土就会流掉,剩bijih timah.
-那个dulang是用kayu jelutung做的.
b) Melampan
-他们把有bijih timah的土放进用木做的palung里面
-然后用penyodok kayu 搅来搅去,比较轻的土就会流掉,剩下bijih timah.

2.过后华人memperkenalkan kaedah lombong dedah.
3.最后就是orang Eropah menguasai pengeluaran bijih timah,因为他们用kapal korek
-Kapal korek yang pertama di Tanah Melayu diperkenalkan oleh Syarikat Melayan Tin Dredging di Batu Gajah, Perak.

Bijih timah很好赚的原因:
Revolusi Perindustrian.他们要用锡矿来mengetin makanan.

过后锡矿的价钱就跌到很惨,因为kemelesetan ekonomi dunia.
所以Tanah Melayu, Bolivia, Nigeria 和Indonesia就签Perjanjian Bijih Timah Antarabangsa.
他们减少pengeluaran来memulihkan harga bijih timah,最后成功了。
此外,Majlis Bijih Timah Antarabangsa ditubuhkan untuk menyelaraskan pengeluaran bijih timah.

Hasil hutan
1. Hasil hutan dieksport ke Amerika Syarikat, China, dan Eropah.

Damar
-diperoleh daripada getah pelbagai jenis pokok dalam hutan
-digunakan untuk menutup renggangan pada papan perahu + dijadikan varnis untuk mengilap papan dan rotan.

Getah perca
-diperoleh dengan menetak pokoknya untuk mengeluarkan susu
-digunakan untuk membuat alatan bedah, bola golf, dan bahan penebat kabel telegraf dasar laut.

Getah jelutung
-digunakan untuk dijadikan ramuan getah pengunyah dan pelekat dalam industri gigi palsu

Rotan
-digunakan untuk membuat bakul, tikar, tongkat, tangkai payung, dan perabot
-dieksport ke China

Kayu balak
-diperlukan untuk menjadi bahan binaan, membuat perabot dan perahu.
-dieksport ke China dan Britain.
-kayu balak yang dikeluarkan ialah cengal, meranti dan keruing.
-British meperkenalkan pelesenan kilang papan untuk mengawal kegiatan pembalakan dan industri berasaskan kayu.

2. Dasar British telah mewujudkan dwiekonomi ,就是ekonomi dagangan和ekonomi tradisional 同时存在。

Ciri-ciri Ekonomi Tradisional
-bersifat sara diri
-diusahakan oleh penduduk tempatan
-menanam padi + menangkap ikan
-kaedah dan peralatan tradisional
-tidak memerlukan tenaga buruh yang ramai
-modal yang kecil

Ciri-ciri Ekonomi Dagangan
-berorientasikan eksport
-dikuasai oleh syarikat asing dari Eropah
-bijih timah + getah
-peralatan dan teknologi moden
-melibatkan tenaga buruh yang ramai
-modal besar

3. Kesan dwiekonomi:
a) Jurang ekonomi antara kaum
b) Pengenalan kaum mengikut kegiatan ekonomi

Perkembangan Ekonomi Membawa Perubahan

Antara perubahan-perubahan tersebut ialah:
1. Kemasukan buruh luar
-Cina-Sistem Kontrak
-India-Sistem Kangani (Kangani=penyelia/ketua pekerja di ladang getah]

Persamaan Sistem Kontrak dan Sistem Kangani:
-Buruh terikat dengan majikan
-Tambang dibiayai oleh majikan
-Dibawa masuk oleh majikan

Kesan
-masyarakat berbilang kaum
-pengenalan kaum mengikut kegiatan ekonomi
-penempatan mengikut kaum

2. Perkembangan sistem pengangkutan dan perhubungan
a) Pengangkutan
i) Jalan raya
-Jalan raya awal menghubungkan KL-Ipoh-Seremban.
-Pembinaan jalan raya menjadi pesat berikutan bertambahnya penggunaan kenderaan bermotor seperti lori, bas dan kereta.
-Jalan raya dibina untuk menghubungkan
*Kawasan kegiatan ekonomi dengan pelabuhan
*Bandar besar dengan bandar kecil

ii) Landasan kereta api (把bijih timah和getah载去港口export)
*Fasa pertama ~是为了要载东西而已
-Taiping-Port Weld
-KL-Port Swettenham
-Seremban-Port Dickson
-Batu Gajah-Teluk Anson
*Fasa kedua的目的跟fasa pertama一样,不过加上memudahkan pentadbiran British
*Fasa ketiga的目的跟fasa kedua一样,不过再加上menjadi pengangkutan awam

每个州都有landasan kereta api 除了Terengganu,因为那边比较少kegiatan ekonomi,再加上迟menerima Penasihat British.

iii) Kapal wap
-Syarikat Straits Steamship ditubuhkan di Singapura untuk memberi perkhidmatan kapal wap kepada pelabuhan di NNM.
-membawa bekalan makanan, jentera dan buruh.

iv) Kapal terbang
-Syarikat Wearne Air Service memperkenalkan perkhidmatan penerbangan awam pada tahun 1937.
-Syarikat tersebut memulakan penerbangan dalam negeri antara Singapura, Kuala Lumpur, dan Pulau Pinang.
-Selepas Perang Dunia Kedua, perkhidmatan penerbangan awam dikendalikan oleh Syarikat Penerbangan Tanah Melayu

b) Perhubungan
-pos
-telegraf
-telefon

c)Kemudahan Sosial
i. Perkhidmatan kesihatan
因为人口增长+开拓森林+经济蓬勃,导致出现很多传染病如taun(霍乱症),beri-beri(缺维他命B), malaria(疟疾)。
为了控制这些传染病,British就开医院和医药中心

-Hospital kerajaan yang awal didirikan di bandar utama seperti KL, Taiping dan Pulau Pinang.
-Pusat-pusat kesihatan kecil pula didirikan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang(NNMB) untuk memberi perkhidmatan kepada penduduk di luar bandar.

-Lembaga Kesihatan ditubuhkan untuk memastikan kebersihan bandar.
-Institut Penyelidikan Perubatan didirikan di KL untuk menjalankan penyelidikan tentang punca penyakit serta mengenal pasti rawatan dan langkah pencegahan penyakit.

-Jabatan Parit dan Tali Air ditubuhkan untuk memajukan tanaman padi. Kawasan sawah padi yang luas dibuka di Sungai Manik, Perak dan Tanjung Karang, Selangor.
-Wan Mat Saman bin Wan Ismail (1st Perdana Menteri Kedah) telah membina Terusan Wan Mat Saman. 因为是用人工建造的,所以这个terusan花了10年才建成。

Terusan Wan Mat Saman
-Dibina untuk meningkatkan pengeluaran padi di Kedah
-35km, dari Alor Setar ke Gurun.
-menyebabkan Kedah muncul sebagai negeri Melayu yang paling banyak menghasilkan padi sawah.

ii. Elektrik
-Tenaga elektrik disalurkan ke Pulau Pinang dan Kuala Lumpur.
-Empangan Hidroelektrik Chenderoh dibuka untuk membekal tenaga elektrik.(for perlombongan bijih timah di Lembah Kinta)

d) Kemunculan dan perkembangan bandar baru
Perkembangan perlombongan bijih timah menjadi faktor utama kemunculan bandar baru seperti Kuala Lumpur, Ipoh, Taiping, dan Seremban.
i. KL
-Raja Abdullah telah meneroka kawasan berhampiran pertemuan Sg. Gombak dan Sg. Klang untuk membuka lombong bijih timah.
-kawasan tersebut dinakan Kuala Lumpur kerana terdapat banyak lumpur di sana.
-1860: Ramai buruh Cina dibawa masuk untuk mengerjakan kawasan lombong bijih timah di sekitar KL. Oleh itu, KL mula berkembang menjadi pusat perdagangan.
-orang yang membangunkan KL = Yap Ah Loy.
-KL pernah dijadikan ibu negeri Selangor & pusat pentadbiran NNMB.

ii. Ipoh
-terletak di Lembah Kinta
-asal usul nama dikaitkan dengan pokok ipuh.
-1880-an: Lembah Kinta menjadi tumpuan pelombong Cina kerana perlombongan bijih timah di Larut mula merosot.
-1935: Ipoh dijadikan ibu negeri Perak.

iii. Taiping
-也叫Kelian Pauh
-terletak di daerah Larut.
-1840-an, pelombong Cina dibawa masuk ke Larut untuk mengusahakan lombong bijih timah.
-Apabila Perang Larut berakhir, British menyusun semula pentadbiran di Larut dan nama Kelian Pauh ditukar kepada "Taiping"
-Taiping bermaksud "kedamaian yang abadi".

e) Pendidikan
i. Sekolah Melayu
-didirikan untuk memberi pendidikan sekular kepada anak-anak petani dan nelayan
-murid-murid diajar menulis, membaca, mengira serta ilmu alam,dan seni pertukangan & pekebunan.
-memberi pendidikan rendah sehingga darjah enam
-hanya menjadikan orang Melayu sebagai petani dan nelayan yang lebih baik daripada ibu bapa mereka.
-Sekolah Melayu yang awal dibuka di NNS ialah Sekolah Melayu Gelugor dan Sekolah Melayu Bayan Lepas di Pulau Pinang.
-lulusan sekolah Melayu boleh menjadi guru, polis atau menjawat jawatan rendah di pejabat kerajaan. Mereka juga dapat melanjutkan pelajaran ke maktab-maktab perguruan seperti Maktab Perguruan Melaka, Maktab Perguruan Sultan Idris, dan Maktab Perguruan Perempuan Melayu Melaka.


ii. Sekolah Cina
-dibiayai dan dikendalikan oleh masyarakat Cina.
-pada peringkat awal, sekolah Cina menggunakan pelbagai loghat seperti Teochew, Hokkien, Kantonis dan Hakka.
-terletak di kawasan bandar
-memberi pendidikan sehingga sekolah menengah
-buku teks, sukatan pelajaran serta tenaga pengajar dibawa dari negara China.
-Enakmen Pendaftaran Sekolah diperkenalkan untuk mengawal sekolah-sekolah Cina.

iii. Sekolah Tamil
-diusahakan oleh orang perseorangan atau pertubuhan masyarakat India.
-didirikan di kawasan ladang getah.
-buku teks, sukatan pelajaran, dan tenaga pengajar dibawa dari India.
-1912: British memperkenalkan Undang-undang Buruh yang mewajibkan pengusaha ladang menyediakan sekolah dan guru untuk anak-anak pekerjanya.
-Antara sekolah Tamil yang didirikan di bandar ialah Sekolah Thamboosamy Pillai dan Sekolah Vivekananda di KL.
-有钱的印度人会送他们的孩子去sekolah Inggeris.

iv. Sekolah Inggeris
-kerajaan British memberikan tumpuan kepada sekolah-sekolah Inggeris yang hanya terdapat di kawasan bandar.
-Sekolah Inggeris awal ialah Penang Free School dan Malacca Free School.
-pada peringkat awal, sekolah Inggeris ditubuhkan oleh golongan mubaligh Kristian.
-Victoria Institution ditubuhkan oleh golongan mubaligh di KL.
-memberi pendidikan hingga ke peringkat sekolah menengah.
-Lulusan sekolah Inggeris dapat melanjutkan pelajaran dalam bidang perubatan, kejuruteraan, guaman dan pentadbiran + mendapat keutamaan untuk menjawat jawatan penting dalam kerajaan.

-1905: Kolej Melayu Kuala Kangsar ditubuhkan untuk memberi pendidikan Inggeris kepada anak-anak raja dan golongan bangsawan supaya mereka dapat menyertai pentadbiran awam.
-bilangan orang Melayu di sekolah Inggeris masih kurang berbanding dengan kaum lain kerana British mahu menyekat kebangkitan semangat kebangsaan di kalangan orang Melayu.