Form 1 Bab 10

Sarawak

Latar Belakang
Sarawak是Malaysia最大的州.
-名字的由来= Batang Sarawak/Sungai Sarawak.
-东南亚最早有人居住的地区之一(40,000年前就有人住在Sarawak)
*证据: 在Gua Niah见到古人用的东西, 如
a) Tembikar
b) Alat perkakas yang diperbuat daripada batu seperti kapak dan pisau.
c) Lukisan yang diconteng pada dinding gua.

以前Kesultanan Melayu Brunei统治Sarawak. Kerajaan Brunei 把Sarawak分成几个unit jajahan, 每个unit jajahan由一个pembesar管理. 那些pembesar diberi kuasa autonomi [有自主权].
i. Sungai Skrang ditadbir oleh Syarif Sahap
ii. Kawasan Sungai Sarawak (Kuching) ditadbir oleh Pangeran Mahkota.

Masyarakat Sarawak
1. Sarawak总共有 27 个kumpulan etnik.
2.人口最稠密的地区:
a) Di dataran pantai.
b) Lembah sungai di bahagian barat Kuching
c) Kawasan antara Sungai Kayan dengan Sungai Mukah.

4. 因为Sarawak地方大人又少, 那些kumpulan etnik全部分散在不同的地方,所以很少跟别人接触, 因此每个族群都很有特色(identiti kebudayaan)

他们住的地方:
Persisiran pantai
Melayu
Melanau

Lembah Sungai
Iban
Bidayuh
Kenyah

Pedalaman
Penan
Kelabit
Murut

Kegiatan Sosiobudaya
1. 每个etnik的corak sosiobudaya都不同.
2. 他们继承祖先的kegiatan sosiobudaya.
3. 他们尊重其他etnik的文化, 有semangat kekitaan.

Pendidikan
那些土著接受pendidikan tidak formal 和 pendidikan formal.
1.Pendidikan tidak formal
-amalan dan kepercayaan turun-temurun
-cara-cara berburu dan memungut hasil hutan.
2.Pendidikan formal (在masjid dan sekolah agama学)
-membaca al-Quran dan mengenal tulisan jawi (只有信奉Islam的人才学)
-hukum Islam seperti cara melaksanakan ibadat.
(guru al-Quran, imam, dan lebai 教他们)

Peraturan dan Adat Resam
Iban
-Menyimpan pasu, gong, dan tempayan yang dipanggil tajau:
@ Diwarisi secara turun-temurun
@ bernilai, suci & dihormati
@ Berfungsi sebagai harta simpanan.
@ Diperoleh secara tukar barang.

Kayan, Kelabit dan Kenyah
-Menindik telinga:
@ Menindik telinga melambangkan kecantikan.
@ Mereka menggantungkan gelang timah atau tembaga hingga cuping telinga menjadi lanjut.
@ Anting-anting diwarisi secara turun-temurun.
-Melukis atau mencacah badan dengan pelbagai corak yang mempunyai makna yang tersendiri (tattoo)

Melayu
-Mengamalkan cara hidup Islam:
@ Adat resam berasaskan ajaran Islam
@ Hidup bermasyarakat
@ Saling bantu-membantu

那些bumiputera 有 tuai rumah, 也就是他们的ketua.
Tuai rumah的责任:
-Menjaga keselamatan dan keamanan.
-解决perkahwinan, penceraian, peraturan dan perayaan的问题.
-定下 Hari Gawai (pesta menuai) 和 perayaan "Beranyi" 的日期.

有些Orang Iban, Orang Bidayuh和 Orang Ulu还住在rumah panjang.
-Rumah panjang 就像一个 perkampungan, 住在里面的人好像一家人.

Kebudayaan
Masyarakat Melanau
-Merayakan perayaan kaul.
-diadakan untuk menjamu ipok yang mengawal laut.
-bertujuan untuk
i. Memperoleh tangkapan yang memuaskan
ii.Selamat semasa berada di laut
iii.Mengelakkan penyakit.

Masyarakat Iban
-庆祝 Hari Gawai (Pesta Menuai)
Terdapat beberapa jenis Hari Gawai:
i. Gawai Burung
ii. Gawai Batu
iii.Gawai Kenyalang
iv.Gawai Antu
他们庆祝的时候会跳tarian Ngajat 表示感恩.

Orang Melayu Sarawak
-Bergendang
i. 只有lelaki跳舞
ii.Perempuan bermain gendang sambil bernyanyi dan berpantun.

Agama dan Kepercayaan
1) 不同的etnik有不同的信仰.
2) 有些 Iban, Murut, Kelabit, Kenyah, dan Bidayuh 人还 mengamalkan kepercayaan animisme.
3) Animisme 就是他们相信万物(山, 树, 河等等)都有灵魂.
4) Melanau 人相信Ipok的存在. (就是他们的海神)
5) Orang Penan 被称为 Penan nomad,因为他们搬来搬去,没有固定的家(特别是发生kematian的时候)
6)Orang Penan相信, 他们不可以定居在某个地方, 而且不可以砍大树.
7. Orang Iban 相信:
a) 要盖房子的时候, 那个地方要先disemah.
b) 如果有 burung ketupung dan burung beragai 的叫声, 就表示他们不可以在那里盖房子.

Kegiatan Ekonomi
-berbentuk sara diri.
-bergantung kepada bentuk muka bumi, kawasan penempatan suku kaum dan sumber alam.

Sara diri
Sarawak人的kegiatan ekonomi:
a) Menanam padi huma atau padi bukit.
b) Menangkap ikan.
c) Memungut hasil hutan
d) Berniaga secara kecil-kecilan
3. Masyarakat Iban, Kayan, Kenyah dan Murut 住在内陆地区, 在自己的屋旁种稻米.
4. 住在pedalaman的人以打猎和memungut hasil hutan为生。
-Orang Penan 用 sumpitan 打猎.
-hasil hutan=jelutung, damar, dan rotan
-他们用那些hasil hutan来换日常用品例如米和盐.

Pertanian
1. Penanaman padi huma, padi sawah, lada hitam, dan sagu merupakan kegiatan pertanian yang penting di Sarawak.
2. Padi huma 种在家附近.
a) Padi huma ialah makanan yang penting bagi kaum Iban, Bidayuh, dan Orang Ulu.
b) Penanaman padi huma tidak memerlukan sistem saliran dan boleh ditanam di kawasan yang berbukit-bukau.
3. Penanaman padi sawah tidak diusahakan secara meluas.
a) Orang Kelabit 在 hulu Sungai Baram 种padi sawah.
b) 他们种的 Bario米很出名.
4. Perusahaan sagu diusahakan oleh kaum Melanau.
-Pokok sagu 生长在沼泽地区,要种10年才可以砍. 砍了之后把ripo拿出来然后晒干,最后制成tepung sagu(也叫lemantak)
e) Sarawak merupakan pengeksport sagu dunia yang penting.
5. Penanaman lada hitam diusahakan oleh kebanyakan kaum etnik di Sarawak.
a) Lada Hitam merupakan tanaman tradisional terpenting di Sarawak.
b) Penanaman lada hitam diusahakan oleh kaum Kedayan dan Murut.

Perlombongan
1. Sarawak有 antimoni dan emas.
2. Pada peringkat awal, kegiatan perlombongan dikuasai oleh Datu Patinggi Ali.
3. Kaum Bidayuh mengusahakan kedua-dua jenis perlombongan tersebut.
4. Orang Cina di Bau, Paku dan Bidi melombong emas.

Perdagangan
1. Sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka, Sarawak telah menjalinkan hubungan perdagangan dengan Melaka.
2. Barang-barang dari Sarawak yang diperdagangkan di pelabuhan Melaka ialah:
a) Lada hitam
b) Halia
c) Kapur barus
d) Sarang burung
e) Emas
f) Permata
g) Ikan
3. Sarawak juga dikunjungi oleh pedagang China untuk mendapatkan :
a) Lada hitam
b) Kapur barus
c) Emas
d) Kayu cendana
e) Sumbu badak
f) Telur penyu
4. Mereka juga menjual barangan besi, kaca dan pinggan mangkuk di kawasan tertentu seperti di Santubong.
5. Kemajuan perdagangan Sarawak telah menarik minat pedagang dari China, Arab, India dan Kepulauan Melayu.
6. Mereka membawa barang-barang seperti tembikar, sutera, barang logam, kain dan barang perhiasan ke Sarawak.